مولکولارسیو  Molecular sieve

موکلولارسیو یا به انگلیسی Molecular sieve یکی از پرکاربردترین مواد جاذب در صنعت می باشد .

مولکولارسیو یک غربال مولکولی با منافذ (سوراخ های بسیار کوچک) و اندازه های یکنواخت است . قطر این منافذ به اندازه مولکول های کوچک مشابه است و بنابراین مولکول های بزرگ نمی توانند وارد یا جذب شوند. 

برخی از مولکولارسیوها  در کروماتوگرافی که یک تکنیک جداسازی است که مولکول ها را بر اساس اندازه آنها مرتب می کند، مورد استفاده قرار می گیرند و برخی دیگر مولکولارسیوها به عنوان خشک کننده ها (مانند acivated charcoal و سیلیکاژل )

قطر مولکولارسیو بر اساس  آنگستروم (Å) یا نانومتر (nm) اندازه گیری می شود.

دسته بندی  :

مولکولارسیو به سه دسته microporous , mesoporous , macroporous  تقسیم می شود.

مواد microporous دارای قطر کمتر از 2 نانومتر  مواد macroporous دارای قطر بیش از 50 نانومتر و بنابراین رده mesoporous با قطر منافذ بین 2 و 50 نانومتر قرار دارد .

مواد microporous مانند :‌ زئولیت و آلومینا سیلیکات ( با سیلیکات آلومینیوم اشتباه نشود )‌ – شیشه های متخلخل – کربن اکتیو – خاک رس – هالوسیت ها

مواد  mesoporous مانند :  دی اکسید سیلیکون ( برای ساخت سیلیکاژل ) –

مواد macroporous مانند : سیلیکا مزو پوروس

کاربرد :

مولکولارسیو  اغلب در صنعت نفت استفاده می شود، مخصوصا برای خشک کردن جریان گاز . برای مثال، در صنعت مایع گاز طبیعی (LNG)، مقدار آب برای گاز باید کمتر از 1 ppmv باشد تا از انسداد ناشی از یخزدگی جلوگیری کند.

در آزمایشگاه ها مولکولارسیو برای خشک کردن حلالها استفاده می شود. ثابت شده است که این ماده خیلی بهتر از خشک کن های سنتی عمل می کند . در اصطلاح زئولیت ها، مولکولارسیو  برای طیف گسترده ای از کاربردهای کاتالیزوری استفاده می شود. آنها ایزومریزاسيون، آلکالياسيون و اپوکسيداسيون را تشکيل مي دهند و در پروسه هاي صنعتي بزرگ، از جمله هيدروکراکسي و ترکيب کاتاليزوري مايع استفاده مي شوند.

مولکولارسیو همچنین در فیلتر کردن لوازم هوا برای تنفس دستگاه استفاده می شود، به عنوان مثال در سیستم ماسک تنفسی غواصان و آتش نشانها .

تایید FDA: 

مرکز FDA ایالات متحده تا تاریخ 1 آوریل 2012 سدیم آلومینوسیلیکات را برای تماس مستقیم با اقلام مصرفی تحت 21 CFR 182.2727 تایید کرده است. پیش از این تصویب اروپا مولکولارسیو را با داروها مورد استفاده قرار داد و آزمایش مستقل ثابت کرد که این ماده همه نیازهای دولت را برآورده می کند، اما این صنعت تمایلی به تأمین تست گران قیمت مورد نیاز برای تأیید دولت ندارد.

احیا :

روش های بازسازی یا احیای مولکولارسیو شامل تغییر فشار (مانند اکسیژن کنسانتره)، گرمایش و خنک کردن با گاز حامل (همانطور که در dehydration اتانول استفاده می شود) و یا حرارت دادن در خلاء بالا می باشد . . درجه حرارت بازسازی از 175 درجه سانتیگراد تا 315 درجه سانتیگراد بسته به نوع مولکولارسیو می باشد . در مقابل، سیلیکاژل را می توان با حرارت دادن آن در یک اجاق معمولی تا 120 درجه سانتیگراد (250 درجه فارنهایت) در دو ساعت احیا کرد . با این حال، برخی از انواع ژل سیلیکاژل در معرض آب زیاد می ترکند و قابل بازسازی نخواهند بود .